– حدود ۸۰ درصد از ۱.۳ میلیارد مصرف کننده تنباکو در جهان در کشورهای با درآمد کم و متوسط زندگی می کنند.

– در سال ۲۰۲۰، حدود ۲۲.۳ درصد از جمعیت جهان از تنباکو استفاده می کردند: ۳۶.۷ درصد از مردان و ۷.۸ درصد از زنان.

– به منظور رسیدگی به اپیدمی مصرف تنباکو، کشورهای عضو WHO کنوانسیونی را در زمینه کنترل تنباکو در سال ۲۰۰۳ به تصویب رساندند. در حال حاضر ۱۸۲ کشور طرف این معاهده هستند. مشخص شده که اقدامات مطابق با این معیارها نه تنها جان انسان ها را نجات می دهد، بلکه هزینه های ناشی از مراقبت های بهداشتی را نیز به طرز چشمگیری پایین می آورد.

عامل اصلی مرگ، بیماری و فقر

با استناد به گزارش موسسه سنجش سلامت آمریکا، اپیدمی تنباکو یکی از بزرگترین تهدیدات بهداشت عمومی است که جهان تاکنون با آن روبرو بوده است و سالانه بیش از ۸ میلیون نفر را در سراسر دنیا می کشد. بیش از ۷ میلیون از این مرگ و میرها ناشی از مصرف مستقیم تنباکو است، در حالی که حدود ۱.۳ میلیون نفر به دلیل قرار گرفتن در معرض دود دست دوم (غیر فعال) جان خود را از دست می دهند.

همه اشکال مصرفی تنباکو مضر هستند و هیچ سطح امنی از قرار گرفتن در معرض این ماده قابل تعریف نیست. استعمال سیگار رایج ترین شکل مصرف تنباکو در سراسر جهان محسوب می شود. سایر محصولات تنباکو عبارت اند از: تنباکوی واترپیپ، سیگار برگ، تنباکوی گرم شده، تنباکوی رول شده، تنباکوی پیپ و فرآورده تنباکوی بدون دود.

حدود ۸۰ درصد از ۱.۳ میلیارد مصرف‌ کننده تنباکو در سراسر جهان در کشورهای با درآمد کم و متوسط زندگی می‌ کنند که مشخصا در آنها بار بیماری و مرگ ناشی از تنباکو سنگین‌ تر است. مصرف دخانیات با انحراف مخارج خانوار از نیازهای اولیه مانند غذا و سرپناه به موادی مانند تنباکو، خود منجر به فقر بیشتر می شود. مهار این رفتار بسیار دشوار است، زیرا تنباکو ماده ای به شدت اعتیادآور است.

هزینه های اقتصادی مصرف تنباکو کاملا قابل توجه است و شامل مخارج متعدد مرتبط با مراقبت های بهداشتی برای درمان بیماری های ناشی از مصرف این ماده اعتیادآور و همچنین سرمایه انسانی از دست رفته به دنبال مرگ و میر حاصل از مصرف تنباکو می شود.

اقدامات کلیدی به منظور کاهش تقاضای مصرف تنباکو

نظارت اصولی شدت و ویژگی های منحصر به فرد همه‌ گیری تنباکو را به دقت دنبال می‌ کند و نشان می‌ دهد که چگونه می‌ توان سیاست‌ های کلی و جزئی را به بهترین نحو تنظیم کرد. تقریبا نیمی از جمعیت جهان به طور مرتب در مورد مصرف تنباکو در نظرسنجی‌ های ملی میان بزرگسالان و نوجوانان شرکت داده می‌ شوند.

– مرگ و میر ناشی از دود دست دوم چقدر است؟

دود دست دوم دودی است که در رستوران‌ ها، ادارات، خانه ‌ها یا سایر فضاهای بسته در اثر مصرف محصولات دخانی پر می‌ شود. هیچ سطح ایمنی برای قرار گرفتن در معرض این دود وجود ندارد. دود دست دوم باعث بیماری های قلبی عروقی و تنفسی جدی از جمله بیماری عروق کرونر قلب و سرطان ریه می شود و سالانه حدود ۱.۳ میلیون نفر را به طور زودرس و ناگهانی به کام مرگ می کشاند.

بیش از یک چهارم از جمعیت جهان که در ۷۴ کشور زندگی می کنند توسط قوانین جامع ملی عاری از دود محافظت می شوند.

– مصرف کنندگان دخانیات برای ترک تنباکو به کمک نیاز دارند

در میان سیگاری هایی که از مضرات دخانیات آگاه هستند، بیشتر آنها تمایل به ترک دارند. مشاوره و دارو درمانی می توانند شانس یک مصرف کننده تنباکو را برای ترک موفقیت آمیز بیش از دو برابر کنند.

خدمات ترک جامع ملی با پوشش هزینه کامل یا جزئی به منظور کمک به مصرف کنندگان دخانیات در راستای ترک تنباکو تنها در ۳۲ کشور در دسترس است که حدود یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهند.

– هشدارهای سلامت تصویری بسیار کارآمد هستند

کمپین ‌های رسانه ‌ای ضد دخانیات و هشدارهای تصویری بهداشتی از مصرف تنباکو توسط کودکان و سایر گروه‌ های آسیب‌ پذیر جلوگیری می‌ کنند و تعداد مصرف ‌کنندگانی که اقدام به ترک می کنند را افزایش می‌ دهند.

بیش از نیمی از جمعیت جهان در ۱۰۳ کشوری زندگی می‌ کنند که مجهز به بهترین روش ها برای استفاده از هشدارهای گرافیکی بهداشتی هستند. هشدارهای بهداشتی تصویری بزرگ معمولا به زبان محلی نمایش داده می‌ شوند.

– ممنوعیت تبلیغات دخانیات، مصرف را کاهش می دهد

ترویج و حمایت از تبلیغات دخانیات (TAPS) با جذب موثر مصرف کنندگان جدید دخانیات و منصرف کردن مصرف کنندگان قدیمی از ترک سیگار، مصرف دخانیات را افزایش داده و این روند را حفظ می کند.

یک سوم کشورها که یک چهارم جمعیت جهان را تشکیل می دهند، تمام اشکال TAPS را به طور کامل ممنوع کرده اند.

– مالیات در کاهش مصرف تنباکو به شدت موثر است

مالیات بر تنباکو مقرون به صرفه ترین راه برای کاهش مصرف دخانیات به ویژه در میان جوانان و گروه های کم درآمد است. افزایش مالیاتی که قیمت تنباکو را ۱۰ درصد بالا می برد، مصرف دخانیات را در کشورهای با درآمد بالا حدود ۴ درصد و در کشورهای با درآمد کم و متوسط حدود ۵ درصد کاهش می دهد.

با این حال، مالیات بالای تنباکو به ندرت اجرا می شود. تنها ۴۱ کشور با ۱۲ درصد از جمعیت جهان مالیات بر محصولات دخانی وضع کرده اند، به طوری که حداقل ۷۵ درصد از قیمت خرده فروشی شامل مالیات است.

۱.۵ میلیارد نفر در ۳۶ کشوری زندگی می کنند که طی ۲ سال گذشته حداقل یک کمپین رسانه ای قوی ضد دخانیات را به اجرا رسانده اند.

لزوم توقف تجارت غیرقانونی محصولات دخانی

تجارت غیرقانونی محصولات تنباکو باعث نگرانی های عمده بهداشتی، اقتصادی و امنیتی در سراسر جهان می شود. تخمین زده می شود که از هر ۱۰ سیگار و فرآورده های تنباکوی مصرف شده در سطح جهان، ۱ مورد غیرقانونی است.

تجربیات پیشین در بسیاری از کشورها نشان می‌ دهد که تجارت غیرقانونی را می‌ توان با موفقیت به وسیله افزایش مالیات و قیمت دخانیات و در نتیجه افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش مصرف دخانیات از بین برد.

محصولات جدیدتر نیکوتین و تنباکو

محصولات تنباکو گرم شده (HTPs)، فرآورده هایی هستند که با گرم کردن تنباکو یا فعال کردن دستگاه حاوی تنباکو، ذرات معلق متشکل از نیکوتین و مواد شیمیایی سمی تولید می کنند. آنها حاوی ماده بسیار اعتیادآور نیکوتین و مواد افزودنی غیر تنباکو هستند و اغلب طعم دار می شوند.

با وجود ادعاهای “کاهش خطر”، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد HTP ها نسبت به محصولات تنباکوی معمولی ضرر کمتری دارند. بسیاری از سموم موجود در دود تنباکو به طرز قابل توجهی در آئروسل HTP کمتر هستند، اما آئروسل HTP خود حاوی سموم دیگری است که گاهی اوقات در سطوح بالاتری نسبت به دود تنباکو یافت می شوند، مانند گلیسیدول، پیریدین، دی متیل تری سولفید، استوئین و متیل گلیوکسال.

علاوه بر این، برخی از سموم موجود در آئروسل های HTP در دود سیگار معمولی یافت نمی شوند و ممکن است اثرات بهداشتی مرتبطی داشته باشند. این سموم همچنین بسیار متنوع و برخی از آنها حتی سرطان‌ زا هستند.

سیگارهای الکترونیکی رایج‌ ترین شکل سیستم‌ های تحویل الکترونیکی نیکوتینی (ENDS) و سیستم‌ های تحویل الکترونیکی غیر نیکوتینی (ENNDS) هستند، اما موارد دیگری مانند پیپ ‌های الکترونیکی نیز وجود دارند. ENDS حاوی مقادیر مختلفی از نیکوتین و مواد تولیدی مضر است. استفاده از محصولات ENDS/ENNDS در اصطلاح عامیانه تحت عنوان “ویپ” شناخته می شود. اما این موضوع بدین معنا نیست که آنها بی ضرر هستند یا صرفا بخار آب منتشر می کنند.

آئروسل های سیگارهای الکترونیکی معمولا حاوی نیکوتین و سایر مواد سمی هستند که برای مصرف کنندگان فعال و غیر فعال که صرفا در معرض آئروسل قرار دارند، مضر است. برخی از محصولاتی که ادعا می کردند فاقد نیکوتین هستند نیز در اصل حاوی این ماده اعتیادآور بودند.

شواهد نشان می دهند که این محصولات برای سلامتی کاملا مضر هستند و نمی توان آنها را بی خطر قلمداد کرد. با این حال، هنوز خیلی زود است که بتوان پاسخ روشنی در مورد تاثیرات طولانی مدت استفاده از این محصولات یا قرار گرفتن در معرض آنها ارائه کرد. برخی از مطالعات اخیر حاکی از آن هستند که استفاده از ENDS می تواند خطر بیماری قلبی و اختلالات ریوی را افزایش دهد. گفتنی است که قرار گیری در معرض نیکوتین در زنان باردار می تواند عواقب منفی برای سلامت جنین داشته باشد و رشد مغز را دچار اختلال کند.

پاسخ WHO

تضاد اساسی و آشتی ناپذیری میان منافع صنعت دخانیات و سیاست سلامت عمومی وجود دارد. صنعت تنباکو محصولی را تولید و ترویج می کند که اعتیادآور بودن، ایجاد بیماری، مرگ و انواع آسیب های اجتماعی آن از جمله افزایش فقر از نظر علمی ثابت شده است.

ابعاد تراژدی انسانی و اقتصادی که تنباکو به نوع بشر تحمیل می کند، تکان دهنده و همچنین قابل پیشگیری است. صنعت تنباکو می‌ جنگد تا خطرات محصولات خود را پنهان کند، اما ما در حال مقابله با آن هستیم.

کنوانسیون کنترل تنباکو (FCTC) سازمان جهانی بهداشت نقطه عطفی در ارتقای سلامت عمومی است. این یک معاهده مبتنی بر شواهد است که حق مردم را برای داشتن بالاترین استانداردهای بهداشتی برای باری دیگر تایید می کند، ابعاد قانونی را برای همکاری بین المللی بهداشتی ارائه می دهد و استانداردهای بالایی را به منظور انطباق تعیین می کند. از زمان لازم الاجرا شدن در سال ۲۰۰۵، FCTC دارای ۱۸۲ عضو است که بیش از ۹۰ درصد از جمعیت جهان را پوشش می دهند.

در سال ۲۰۰۷، سازمان جهانی بهداشت یک ابتکار عملی و مقرون به صرفه را برای افزایش مقیاس اجرای مقررات FCTC به نام MPOWER معرفی کرد.

۶ معیار MPOWER عبارت اند از:

– نظارت بر مصرف دخانیات و اجرای سیاست های پیشگیری کننده

– محافظت از مردم در برابر استعمال دخانیات

– کمک به ترک استعمال دخانیات

– هشدار در مورد مضرات مصرف دخانیات

– اجرای ممنوعیت تبلیغات، ترویج و حمایت از استعمال دخانیات

– افزایش مالیات بر تنباکو

/عصر ایران